September 2022
The Times They Are A Changin'
Laatst ontvingen we een muziekvideo waarin Chris zijn versie zingt van The Times They Are A Changin'. Geschreven door Bob Dylan, uitgebracht in januari 1963. En nu dus opnieuw door Chris, onze webmaster. Zestig jaar later is de tekst nog steeds actueel, dat maakt het natuurlijk zo’n goed liedje, het is tijdloos. U kent vast wel de strekking ervan, wellicht roept het herinneringen op aan vervlogen tijden waarin u streed voor een rechtvaardiger wereld, een schoner milieu of andere mooie doelen. Samen rond een kampvuur (niet meer doen in de natuur, veels te droog en fijnstof kunnen we er ook niet meer bij hebben), de populairste in het gezelschap met een gitaar en een dapper ding wat een deel van de tekst kende, maar nooit helemaal. Naarmate de avond vorderde, maakte dat ook niet meer uit, iedereen was lief en we bedoelden het allemaal goed en morgen aten we weer boterhammen met zand en kleffe boterhamworst of iets wat op aardbeienjam leek.
De tijden veranderen, maar we passen ons aan. De meest banale aanpassing is dat u het voorlopig zonder onze belegen kaas moet stellen. Sowieso is de kaasvoorraad krap. Zo’n vier maanden geleden werd onze kaastobbe gerepareerd en stokte de kaasproductie voor een week of zeven. De afgelopen maanden zijn we aardig ingeteerd op de voorraad en nu hebben we weinig koeien aan de melk. Die werden tot half september gevoerd met kuilgras want er stond niks in de wei waar ze melk van kunnen maken. En van kuilgras, in combinatie met soms wel erg warme dagen, daalt de melkproductie nogal. We hebben bijna alle melk nodig om aan de vraag naar natte zuivel te voldoen, er schiet weinig melk over om kaas van te maken. Dus eer er weer eigen belegen kaas is… voorlopig leveren we in uw bestellingen belegen kaas van Aurora of Bastiaansen als alternatief. De adviesverkoopprijs van die kazen ligt een paar euro boven die van onze kaas, maar we doen niet moeilijk en bieden ‘m aan voor dezelfde prijs als onze eigen belegen kaas.
>
Het was droog
Gaan we hier nog iets zeggen over de droogte? Ja, dat doen we. Het was droog.
Er groeide bar weinig, maar tot onze vreugde lijkt de nieuwe aanplant in de heggen het tot nog toe redelijk uit te houden. Ook de oudere struiken en bomen staan er nog fris bij. Aan het eind van de wekenlange droge periode hebben we eens gemeten in een puls van een weidedrinkbak. Op die plek stond het grondwater ongeveer 1,70 onder het maaiveld. De verwachting dat onze weilanden, als er eenmaal fatsoenlijk regen valt, wel zullen herstellen is uigekomen. De grasgroei is op gang gekomen en de koeien weiden weer. Grote percelen geven we ze, omdat vertrapping van de natte bovenlaag op een nog droge ondergrond snel gebeurd is. We rekenen niet meer op een maaisnede. Om de wintervoorraad aan te vullen, hebben we voer moeten kopen. De kwaliteit daarvan is natuurlijk nog een onzekere factor, we hebben het nog niet op het erf staan.
Nieuwe spullen
Onveranderlijk is ons streven naar het vermijden van aankoop van nieuwe spullen. Oké, de flessenwasmachine, de wiedeg en de weidebloter zijn de afgelopen jaren nieuw aangeschaft, en ruim vier jaar geleden arriveerde onze tractor, hagelnieuw. En omdat onze Jos ‘m vaak wast, blijft ie er ook als nieuw uitzien. Maar verder zijn we hier erg van het repareren, bijschilderen, onderdelen vervangen, bezoek aan de kringloop en op andere wijze tweedehandsaanschaf. En wat onze overtuiging stut, dat dat prima zo gaat, is een (weliswaar niet door ons) gerepareerd krat wat we al jarenlang telkens weer tegenkomen in de voorraad, weer uitgeleverd wordt en weer terugkomt. Het is een goed gelukte reparatie! Zie de foto
Mooi toch!
Voorjaar 2022
Wikken en wegen
Vanwege de matige kwaliteit van het wintervoer en omdat er op ongeveer een kwart van onze weidepercelen zowaar wat gras was gegroeid wat niet door de ganzen was opgevreten, zijn we de koeien al gaan weiden begin maart. Dat is extreem vroeg, maar het is leuk voor de dieren en leuk voor ons. Meer melk, lekkerdere melk, zachtere boter. De hele maand maart scheen het zonnetje uitbundig, nog nooit zoveel zonuren in maart, kopten de kranten. De keerzijde ervan is dat er geen druppel regen gevallen is, behalve op 31 maart, toen kwam er sneeuw wat resulteerde in 30 mm neerslag in 24 uur. Ergo: de koeien staan weer op stal. Minder melk, nog steeds lekker en weer hardere boter. Komende week loopt de temperatuur weer wat op, er is genoeg vocht in de bovenlaag en de meeste percelen zijn bemest met stalmest, we verwachten een fijne grasgroei. We houden de dames nog een paar dagen op stal, zo gauw de zode weer bekwaam is mogen ze weer naar buiten. Dan wordt het weer wikken en wegen, veel door de percelen lopen en de toekomstige grasgroei inschatten, schrikdraadjes zetten en hopelijk blijven de koeien dan netjes binnen de perken. Er lopen al praktijkproeven om afrasteringloos koeien te laten weiden. De dieren hebben dan een sensor om die localiseert waar ze zijn. Als ze buiten het toegestane perceel dreigen te lopen, krijgen ze een signaal waardoor ze omkeren. Het klinkt nog futuristisch maar het is een interessante mogelijkheid. Meer hierover leest u op https://edepot.wur.nl/567021.
Nieuwe haag gepoot
In de tweede week van maart is het dan toch gebeurd: Langs het schouwpad aan de grenswetering, langs onze percelen is een nieuwe haag gepoot. Een dag of vier hebben vrijwilligers van IVN hard gewerkt om het plantgoed in de grond te zetten. Er staat meidoorn, vuilboom, rode kornoelje, kardinaalsmuts, wilde appel, wilde mispel, sleedoorn, wegedoorn, hondsroos gelderseroos in twee rijtjes. Het ziet er strak uit, zie de foto. Ook de struikjes die vorig jaar gezet zijn in andere stukken van ons land, zijn goed de winter doorgekomen. Over een paar jaar ziet het er vast en zeker wat aantrekkelijker uit. We kijken er naar uit.
Zomer 2021
Inleiding
Zo op zondagmiddag verblijven we graag in onze tuin. Rondom de tuintafel bloeit het koninginnenkruid, floxen, salie, agrimonie en nog veel meer. Dit jaar zijn zelfs van de citroengele stokrozen niet alle bloemknoppen verdroogd. Of is het vreterij door een of ander kriebelbeestje? Het duifkruid doet het prima, de wilde cichorei trakteert op lila sterren. Nu zitten we daar elke middag! Glaasje rosé erbij, helemaal goed. Deze nieuwsbrief luidt onze vakantie in. Zoals hopelijk al bekend sluiten we onze huisverkoop en bezorging aan huis voor drie weken. U kunt uw vaste bestellingen weer afhalen uit de koelkasten vanaf woensdag 11 augustus, we rijden donderdagavond 12 augustus weer de route en vrijdag de dertiende is alles weer als vanouds. De groentekar zal weer gevuld zijn, er is weer brood van de Knollentuin en Mieke staat gewoon weer in de winkel.
Trekkers
Wat een commotie toch weer, alweer tractoren naar Den Haag en acties bij verschillende provinciehuizen. De aanleiding ditmaal vormden het ene na het andere rapport over de bedenkelijke rol van de veehouderij in Nederland. Soms opzettelijk ongenuanceerd geformuleerd want anders komt de boodschap natuurlijk niet over. De verschillende kampen zijn hopeloos gepolariseerd geraakt maar ook intern is er verdeeldheid. Er worden via de rechter ontwikkelingen bedongen of stilgezet. Je zou toch bijna politicologie gaan studeren om dit allemaal te duiden. Gecombineerd met bevindingen uit de culturele antropologie en bestuurskunde moet er toch een beschrijving te maken zijn van de onmogelijke positie waar Nederland zich nu in bevindt. Geen idee hoe een en ander moet worden vlot getrokken. We beschouwen het hele verschijnsel landbouwregelgeving als een weersomstandigheid waartegen je je bedrijf (en je eigen gemoedsgesteldheid) kunt beschermen door zoveel mogelijk in eigen hand te houden (afzet, eigen arbeid, aflossen leningen) en logisch met twee benen op de grond nadenken. We gaan zien of het voldoende is om de te verwachten nieuwe regelgeving te overleven.
Beestjes
We hebben weer een nieuwe “hobby”. Er is veel te doen over de afname van aantallen insecten door de jaren heen. Om te kijken hoe het met de insectenstand gesteld is in normaal agrarisch gebied, verlenen we medewerking aan een onderzoek hiernaar. Op ons biologische bedrijf en bij andere (gangbare) bedrijven worden af en toe malaisevallen geplaatst om insecten te vangen en daarna te kunnen tellen. Zo’n malaiseval bestaat uit een manshoog donker openstaand tentje waar de beestjes invliegen, er op een keer weer uit willen en daarom naar de nok vliegen waar het lichter is. Dan komen ze in een vangpotje terecht waarna de onderzoekster dat “oogst”, telt, weegt, rubriceert, afijn, ze is nog wel even bezig.
Het gaat even om het tentje. Dat leidde tot commotie. Als je dat namelijk zo vanuit je ooghoeken ergens ziet staan, is het net of er een grote donkere gedaante staat. Wij denken dan, oja, tentje, onderzoek, beestjes tellen en lopen door en denken weer aan iets anders. Iets als, zou het nog gaan regenen? Loopt daar nou een haas? Wat eten we vanavond en hoe zou het zijn met tante Bep? Een koe daarentegen, die het vizier krijgt op dat tentje, dat er -zeker weten- eerder nog niet stond, denkt: Gevaar! Een Griezel! De boze broer van de GVR! Omdraaien en wegwezen! De hele kudde koeien draaide zich dus om en waren met geen mogelijkheid, zelfs niet met 10 virtuele paarden, langs dat tentje te leiden. Het moet een hilarisch gezicht zijn geweest, wij beiden in verwoede pogingen verwikkeld om 20 koeien de goede kant op te jagen, terwijl dat dus gewoon niet lukte.
Gelukkig was het 5. 30 u, dan zijn er weinig toeschouwers op de Plezenburgsestraat. Lang verhaal kort, beweidingsplan omgegooid, koeien over ander perceel geleid, over tot de orde van de dag. Het tentje stond er maar een week, dus allemaal te overzien. Als er iets vermeldenswaardigs komt rollen uit het onderzoek, maken we daarvan t. z. t. vast hier melding.
November 2020
Het jaar daalt neer.
Nog een maand om te doen wat er in een jaar moet gebeuren. Mét feestdagen en ook daardoor anders ingedeelde werkweken en andere bezorg- en winkeltijden: zie ook de laatste alinea’s van dit schrijven.
De weide biedt nu te weinig voor koeien en ook het jonger spul en de koeien die niet gemolken worden (met zwangerschapsverlof, droogstaande koeien) staan nu op stal. Het is een beetje inschikken voor allemaal. Waar het koppeltje kalveren de hele oostkant van de stal gebruikte om overdag lekker te rennen, tikkertje te spelen, over elkaar heen buitelden soms omdat ze nog niet zo goed vaart kunnen minderen, moeten ze nu een krapper rondje rennen. Dan hebben ze nog steeds meer ruimte dan op veel andere bedrijven, én lekker op stro, maar we gunnen ze ook wel een renbaan. Volgend voorjaar maar weer.
Op 1 november precies streken hier duizenden ganzen neer. Ook zij hadden gezien dat er wel een hele mooie najaarssnede stond, waar wij ons erg op verheugden. Het zou de extreme droogte en het gebrek aan grasgroei afgelopen zomer een beetje goed maken, als we volop nog de hele maand november hadden kunnen laten weiden zonder te hoeven bijvoeren met wintervoer. In de vorige nieuwsbrief schreven we daar al over. Het is maar goed dat we de voorpret al te pakken hadden, want onze gevederde vrienden vraten voor onze ogen al het lekkers op en vlogen weer naar elders om hun rooftocht voort te zetten. Ze hadden een dag of vier nodig en toen was het kaal. Met enige overdrijving: het leek een sprinkhanenplaag van Bijbelse proporties, maar dan in de poldervariant. Waar graan staat, lees je gras en sprinkhaan vervang je door gans en dan heb je het beeld wel te pakken. Het is hier bestempeld tot ganzen-fourageergebied wat maakt dat we ze niet mogen verjagen. Er staat een ruimhartige schadevergoeding klaar voor de gewasschade in het voorjaar, maar deze najaarsschade wordt niet vergoed. Want: normaal gesproken kun je zo laat in het jaar geen koeien weiden. Normaal gesproken, wat een achterhaald begrip…
Genoeg geklaagd, er gaat ook heel veel goed. We hebben te weinig melk om aan alle vraag te voldoen. Zijn aan het puzzelen hoe we de productie kunnen verhogen. Om een melkkoe extra te kunnen houden, zullen we eerst 8000 euro moeten uitgeven aan de aanschaf van extra fosfaatrechten. Dat is, zeg maar, een hobbel. Bovendien is het maar zeer de vraag of we het überhaupt zouden mogen, zo’n extra Kaatje, Minidoes, Aaltje of Hella, gezien de stikstofdiscussies en alle chaos die daarmee gepaard gaat. Dus: voertechnisch puntjes op de i, alle koeien een extra aai over de flanken, klassieke muziek in de melkstal en flink aanmoedigen als ze gaan vreten. Kom op, nóg een hap, kauwen, herkauwen, rusten en melken. Laat het stromen, er is een vitalitycoach aan ons verloren gegaan.
We laten struikjes poten. Meidoorns en ander gerei. Zodat er het hele voorjaar wat bloeit en gedurende het najaar bessen en zaden te vinden zijn. In verschillende fases komen er heggen en hagen bij, in en langs de C-sloten en vooral langs de perceelsgrens met het schouwpad langs de grenswetering. Het duurt nog een paar jaar voordat het goed zichtbaar wordt maar het begin is er. Behalve voor het mooi is het ook de bedoeling dat onze weilanden minder aantrekkelijk worden voor de grote groepen ganzen die mee komen vreten. Het gaat hun uitzicht beperken en daarmee kunnen ze nooit zeker weten of Bor of Reintje ergens rondsluipt om hun de stuipen op het lijf te jagen. We zijn meer van de sijsjes, musjes, tjifjes en tjafjes, dat mag duidelijk zijn.
Nog iets over het assortiment op de groente-fruitkar. Het Nederlandse groeiseizoen is wel zo’n beetje voorbij. Als we verse komkommers en tomaten willen eten, worden die aangevoerd uit Spanje. Ook waterkers kan uit die contreien komen. Allemaal heel lekker, maar een komkommer bestaat voor 95% uit water en daar hebben ze in Spanje ook al gebrek aan. Als dat verse spul weer uit Nederland, liefst om de hoek uit Groesbeek, kan komen, gaan we het weer inkopen. We doen ons best om letterlijk de mond vol te hebben van lokaal voedsel. Tegelijkertijd kopen we wel bananen, sinaasappels, mandarijnen en citroenen… Ieder zet zijn eigen stapjes.
Met vriendelijke groet, hou afstand, blijf gezond!
Paul Brinkhof, Mieke van den Hengel